Nəhəng ölçülü kosmik boşluqlar qaranlıq enerjinin mənbəyi ola bilər
18.08.2022 /Alimlər aparmış olduqları yeni tədqiqat əsasında güman edirlər ki, kainatda qalaktikaların olmadıqları nəhəng sahələr kainatın sürətlə genişlənməsinə səbəb olan faktordur. Onların fikirlərinə əsasən kainatın bu cür nəhəng sahələri sirli qaranlıq enerjini yaradırlar və o öz növbəsində kainatın sürətlə genişlənməsinə təkan verir. Artıq 50 ildir məlumdur ki, kainatda qalaktikaların mövcud olmadıqları sahələr mövcuddur. Bu cür sahələr boşluq (void) adlanırlar. Güman olunur ki, bu cür boşluqlar kosmosun 80%-ni əhatə edirlər. Yerdə qalan 20%-ni isə kosmik tor (və ya başqa adı ilə kosmik hörümçək toru) təşkil edir. Yəni başqa sözlə desək, qalaktikalar kainatda uzun kosmik ip şəklində yerləşirlər. Həmin kosmik iplərin kəsişmələrində isə qalaktik qruplaşmalar mövcuddur. Alimlər düşünürlər ki, boşluqlar inanılmaz nəhəng ölçülərə sahibdirlər.
Bu cür boşluqların ən kiçik sahələri 20 milyon işıq ili diametrə, ən böyük sahələri isə 160 milyon işıq ili və ya ondan daha böyük diametrə sahibdirlər. Alimlərin fikirlərinə əsasən hətta 300 milyon işıq ili diametrinə sahib boşluqlar da mövcuddur. Müqayisə üçün qeyd etmək lazımdır ki, bizim Süd Yolu qalaktikamızın diametri 100 000 işıq ili təşkil edir.
Kosmik toru saymasaq, boşluqlar faktiki olaraq kainatın ən böyük strukturları hesab olunur. Barəsində ilk dəfə 30 il bundan öncə məlum olan qaranlıq enerjiyə gəldikdə isə kainatın sürətli şəkildə genişlənməsinə təkan verən enerji məhz odur. Alimlər yeni tədqiqat çərçivəsində kosmik boşluqlar ilə qaranlıq enerji arasındakı nəzəri əlaqəni aşkar ediblər. Məsələ burasındadır ki, kainatın sürətlə genişlənməsi qalaktikalar daxilində hiss olunmur. Yəni qalaktikalar qaranlıq enerjinin təsiri hesabına öz ölçülərini böyütmürlər. Alimlər yeni tədqiqat çərçivəsində güman edirlər ki, qaranlıq enerji kosmik boşluqlarda mövcud olmaqla yanaşı həmçinin həmin boşluqlar hesabına kainatda yaranıb. Alimlər düşünürlər ki, sözügedən boşluqlar daimi olaraq böyüyürlər və müəyyən müddətdən sonra kosmik torun əlaqələrini məhv edəcəklər.
Bu isə o deməkdir ki, növbəti bir neçə milyard il ərzində boşluqlar qaranlıq enerji vasitəsilə bir-biriləri ilə birləşərək daha nəhəng ölçülü boşluqlar yaradacaqlar.
Bu proses nəticəsində qalaktikalar ayrılacaq və kainatda materiyadan ibarət, lakin bir-biriləri ilə əlaqəli olmayan ayrı-ayrı sahələr əmələ gələcək. Həmin sahələri bir-birilərindən isə yüz milyonlarla işıq ili ölçüsündə olan boşluq ayıracaq. Alimlərin sözlərinə əsasən bu prosesə artıq start verilib və boşluqların ölçülərinin böyüməsi kainatın qaranlıq enerji hesabına sürətlə genişlənməsinə təkan verir. Alimlər düşünürlər ki, qaranlıq enerji bilinməyən gücün təsiri nəticəsində deyil, nəhəng ölçülü kosmik boşluqların təkamül proseslərinin əks məhsulu kimi yaranıb. Hər halda irəli sürülmüş bu fərziyyəni təsdiqləmək üçün kosmik boşluqlar və qaranlıq enerjinin təbiəti barəsində daha çox məlumat əldə etmək lazımdır.