Alimlər COVID-19-un qrip kimi mövsümi xəstəlik olduğunu sübut ediblər
26.10.2021 / Conferences, assemblies
İspaniyalı alimlər COVID-19 yayılmasının hava temperaturu ilə nəmişliyindən asılı olduğuna dair inandırıcı sübutlar təqdim ediblər. Bu isə o deməkdir ki, soyuqdəyməyə səbəb olan viruslar və qrip kimi COVID-19 da mövsümi xəstəliyə aiddir və o əsasən payız-qış aylarında kəskinləşir. Bu fakt bütün dünyada COVID-19-a qarşı istifadəyə verilən profilaktik tədbirlərin əsaslarına ciddi təsir göstərə bilər. Bu barədə EurekAlert saytı xəbər verib. Modelləşdirmə əsasında olmuş ilk nəzəri tədqiqatlar onu göstərmişdilər ki, iqlim COVID-19-un yayılmasında aparıcı rol oynamır. Bununla belə koronavirusun Çində ilkin yayılması 30-50 dərəcə şimal enində baş vermişdi. Söhbət, aşağı temperatur (5 dərəcə Selsidən 11 dərəcə Selsiyə kimi) ilə nəmişliyə sahib regionlardan gedir.
Bu və digər ziddiyyətli faktları nəzərə alaraq ispaniyalı alimlər çoxlu sayda məlumatı analiz edərək belə qənaətə gəliblər ki, COVID-19 aşağı temperatur və nəm hava ilə əlaqəli olan mövsümi infeksiyadır. İlk növbədə alimlər koronavirusun 162 ölkədə ilkin yayılması zamanı hava temperaturu ilə nəmişliyi arasındakı əlaqəni analiz ediblər. Məlum olub ki, virusun daha sürətlə yayılması havanın daha aşağı temperaturu və nəmişliyi ilə əlaqəli olub. Bu nəticələr həm şimal həm də cənub yarımkürələri üçün bərabər olublar. Daha sonra alimlər koronavirus ilə bağlı növbəti hadisələri analiz ediblər və onları havanın mövsümi dəyişiklikləri ilə müqayisə ediblər. Pandemiyanın birinci dalğası temperatur artımı ilə zəifləyib.
İkinci dalğa isə temperatur ilə nəmişliyin aşağı düşməsi fonunda daha da kəskinləşib. Bununla belə bu qanunauyğunluq yay fəslində bütün qitələrdə pozulub. Alimlər bunu tədricən aradan qaldırılmış məhdudiyyətlər, insanların turistik sezonda sərbəst şəkildə hərəkət etmələri və havanın süni yol vasitəsilə soyudulması (soyutma sistemləri) ilə əlaqələndirirlər. “Aşağı nəmişlik vəziyyəti havadakı aerozolların ölçülərini kiçildir. Bu isə öz növbəsində qrip kimi mövsümi virusların hava vasitəsilə yayılmasına şərait yaradır” - deyə alimlər qeyd ediblər. Bundan əlavə olaraq alimlər göstəriblər ki, virusun ötürülməsi sürətinə hava temperaturu faktorunun əlavə edilməsi pandemiyanın növbəti dalğalarının artmasının və ya azalmasının proqnozlaşdırılması məsələsində daha yaxşı çalışır.
