AzEnRu
  • İNSTİTUT HAQQINDA
    • Ümumi məlumat
    • Rəhbərlik
    • Struktur
    • İctimai təşkilatlar
    • Alimlər
  • XƏBƏRLƏR
    • Bütün xəbərlər
    • Mühüm xəbərlər
    • Tədbirlər
    • Elanlar
    • Xarici əlaqələr və Əməkdaşlıq
    • Nəşr fəaliyyəti
    • Maraqlı məlumatlar
  • ELMİ FƏALİYYƏT
    • Elmi istiqamətlər
    • Elmi nəticələr
    • Elmi şuranın tərkibi
    • Elmi şuranın iclasları
    • İllik hesabat
  • ELMMETRİYA
  • DİSSERTASİYA ŞURASI
    • Doktorantura
    • Dissertasiya şurasının tərkibi
    • Dissertasiya şurasının iclasları
    • Qayda və təlimat
    • Dissertasiyaların avtoreferatları
  • İNNOVASİYA FƏALİYYƏTİ
    • Potensial tətbiqi layihələr
    • Yaradılan cihazlar
    • Tətbiq işləri
    • Patentlər
    • Qrantlar
  • NƏŞRLƏR
    • AMEA-nın Xəbərləri
    • Dəsrlik və Monoqrafiyalar
  • ƏLAQƏ
ANA SƏHİFƏ →XƏBƏRLƏR
+A -A

Marsda sürətli seysmik keçiricilik müşahidə edilib

05.02.2025 / Maraqlı məlumatlar
NASA alimlərinin yeni araşdırması Mars mantiyasında seysmik dalğaların qeyri-adi dərəcədə yüksək keçiriciliyini üzə çıxarıb. Bu araşdırmada süni zəka mühüm rol oynayıb. Belə ki, o, Qırmızı Planetin səthinin 10 minlərlə görüntüsünü analiz edərək, yeni meteorit zərbəsi nəticəsində yaranmış kraterləri müəyyənləşdirib. InSight avtomatik stansiyasının məlumatlarını bu kraterlərin yerləşməsi ilə müqayisə edərək, alimlər Marsın dərinliklərində seysmik dalğaların sürətlə yayılması fenomenini aşkar ediblər. Bu gün Aya və Marsa aid 10 minlərlə yüksək keyfiyyətli görüntü toplanıb, bu da planetologiyanın böyük məlumatlar dövrünə daxil olduğunu göstərir.
Cerberus Fossae bölgəsindəki yeni meteorit zərbə krateri:
     Bu şəraitdə vizual informasiyanın işlənməsi üçün süni zəkadan istifadə etmək məntiqlidir, çünki bu texnologiya ilkin görüntü analizini sürətlə həyata keçirə bilir. NASA bu texnologiyanı ilk dəfə uğurla Marsda yeni meteorit zərbə kraterlərini müəyyən etmək üçün istifadə edib. Alimlər InSight stansiyasının fəaliyyəti dövründə yaranmış meteorit zərbə kraterlərini axtarıb. InSight Marsın daxili quruluşunu öyrənmək üçün yaradılmış ilk planetlərarası seysmik alətdir. InSight əsasən təbii geoloji deformasiyalar nəticəsində yaranan seysmik dalğaları qeydə alırdı. Lakin meteoritlərin səthə düşməsi əlavə bir imkan yaratdı və toplanmış məlumat bazasını xeyli genişləndirdi.
     InSight sensorları 1300-dən çox zəlzələ qeydə alıb. Eyni zamanda, süni zəka stansiyadan 3000 km radiusda 123 yeni meteorit zərbə krateri aşkar edib. Bu kraterlərdən 49-u InSight tərəfindən qeydə alınmış zəlzələ hadisələri ilə üst-üstə düşüb. Bu tapıntılar arasında Cerberus Fossae bölgəsində diametri 21.5 metr olan bir meteorit zərbə krateri də aşkar edilib. Bu kraterin yaratdığı seysmik təsir InSight məlumatlarında da qeydə alınıb. Lakin burada bir problem ortaya çıxıb: Stansiyanın göstəricilərinə əsasən, bu zərbə krateri real mövqeyindən xeyli uzaqda – 1640 km məsafədə yerləşməli idi.
InSight aparatının seysmik sensoru:
     "Əvvəllər biz düşünürdük ki, Marsda baş verən seysmik hadisələrin əksəriyyətində aşkar olunan enerji sürətlə planetin qabığında sönür. Bu kəşf, daha dərin və daha sürətli bir yolu – biz bunu “seysmik magistral” adlandıra bilərik – göstərir. Bu yol mantiyadan keçərək zəlzələlərin daha uzaq bölgələrə çatmasına imkan verir" - deyə mütəxəssislərdən biri qeyd edib. Bu yeni tapıntı InSight tərəfindən toplanmış bütün məlumatların və onlara əsaslanan tədqiqat nəticələrinin yenidən nəzərdən keçirilməsini tələb edir. Yeni nəticələr göstərir ki, alimlər bəzi məlumatları səhv izah edə bilərdilər və Qırmızı Planetin daxili quruluşu indiyə qədər mövcud olan nəzəriyyələrdən fərqli ola bilər.
 
technote.az
 
Tweet
ELANLAR
  • 26.08.2025
    “Kibernetika və İnformatikanın Problemləri” mövzusunda 6-cı beynəlxalq konfrans (PCI 2025) keçiriləcək
  • 30.06.2025
    ED 1.20 Dissertasiya şurasının iclasında dissertasiya işinin müdafiəsi keçiriləcək
  • 30.06.2025
    Üstün zəkalı insanların inkişafının məhdudiyyətsizliyi, qüsurlu insanların həyata müsbət baxışları adlı seminar keçiriləcək
  • 30.06.2025
    ED 1.20 Dissertasiya şurasının iclasında dissertasiya işinin müdafiəsi keçiriləcək
Akademik Telman Əliyev
www.telmanaliev.az
HORIZON EUROPE
AR Elm və Təhsil Nazirliyi
İdarəetmə Sistemləri İnstitutu
Avropa İttifaqının
HORIZON EUROPE proqramının
Rəqəmsal, Sənaye və Kosmos istiqaməti üzrə dayaq nöqtəsidir
DÖVRİ NƏŞR
  • İNSTİTUT HAQQINDA
    • Ümumi məlumat
    • Rəhbərlik
    • İctimai təşkilatlar
    • Struktur
  • ELMİ FƏALİYYƏT
    • Elmi istiqamətlər
    • Elmi nəticələr
    • Doktorantura
    • Magistratura
  • İNNOVASİYA FƏALİYYƏTİ
    • Potensial tətbiqi layihələr
    • Tətbiq işləri
    • Patentlər
    • Qrantlar
  • XƏBƏRLƏR
    • Konfranslar, İclaslar
    • Mühüm xəbərlər
  • FAYDALI KEÇİDLƏR
    • Elanlar
    • Yeni nəşrlər
    • Linklər
Copyright © 2010-2025 İdarəetmə Sistemləri İnstitutu
Saytın xəritəsi