AzEnRu
  • İNSTİTUT HAQQINDA
    • Ümumi məlumat
    • Rəhbərlik
    • Struktur
    • İctimai təşkilatlar
    • Alimlər
  • XƏBƏRLƏR
    • Bütün xəbərlər
    • Mühüm xəbərlər
    • Tədbirlər
    • Elanlar
    • Xarici əlaqələr və Əməkdaşlıq
    • Nəşr fəaliyyəti
    • Maraqlı məlumatlar
  • ELMİ FƏALİYYƏT
    • Elmi istiqamətlər
    • Elmi nəticələr
    • Elmi şuranın tərkibi
    • Elmi şuranın iclasları
    • İllik hesabat
  • ELMMETRİYA
  • DİSSERTASİYA ŞURASI
    • Doktorantura
    • Dissertasiya şurasının tərkibi
    • Dissertasiya şurasının iclasları
    • Qayda və təlimat
    • Dissertasiyaların avtoreferatları
  • İNNOVASİYA FƏALİYYƏTİ
    • Potensial tətbiqi layihələr
    • Yaradılan cihazlar
    • Tətbiq işləri
    • Patentlər
    • Qrantlar
  • NƏŞRLƏR
    • AMEA-nın Xəbərləri
    • Dəsrlik və Monoqrafiyalar
  • ƏLAQƏ
ANA SƏHİFƏ →XƏBƏRLƏR
+A -A

Kanadalı alimlər soyuq termonüvə sintezi yolunda inqilabı addım atıblar

02.09.2025 / Maraqlı məlumatlar

1989-cu ilin sensasiyası adi temperatur və təzyiq şəraitində termonüvə sintezinin əldə olunması xəbəri oldu. ABŞ-dan olan iki tədqiqatçı guya ağır suda katalizator iştirakı ilə elektrokimyəvi reaksiya prosesində müsbət enerji çıxışı əldə etmişdi. Bu təcrübəni heç kim təkrarlaya bilmədi və kəşf uğursuz sayıldı. Lakin Kanadadan olan alimlər soyuq termonüvə sahəsində irəliləyiş əldə etdiklərini bildirərək, bunun ümidverici olduğunu iddia edirlər. 1980-ci illərdə təcrübə aparmış alimlərin fikrincə, palladium hidrogenin (deyterium) izotoplarını udaraq onların kristal qəfəsdə konsentrasiyasını artıra bilirdi. Belə şərait temperatur və təzyiqin artırılmadan, hidrogen atomlarının birləşmə ehtimalını yüksəldir və helium sintezi reaksiyası nəticəsində istilik ayrılması və neytronların buraxılmasına səbəb ola bilərdi.
Əslində isə belə bir hadisə baş verməmiş, təcrübələrin nəticələri ölçmələrdə səhlənkarlıq və yanlış metodologiya ilə izah edilmişdi. Britaniya Kolumbiyası Universitetinin (UBC) tədqiqatçıları qurğunu modifikasiya edərək bütün səylərini palladium hədəfində deyteriumun konsentrasiyasını artırmağa yönəldiblər. Onların sözlərinə görə, cəmi 1 V xarici gərginlik tətbiq etməklə palladiumun kristal qəfəsində deyterium konsentrasiyasını 15% artırmağa nail olublar. Əks halda bunun üçün 800 atmosfer təzyiq yaratmaq lazım gələrdi. Bu irəliləyiş soyuq termonüvə sintezi üçün materiallarla aparılan təcrübələri bahalı ixtisaslaşdırılmış qurğularda deyil, laboratoriya masasının üzərində keçirmək imkanı yaradır.
“Ümid edirik ki, bu iş termonüvə sintezi elmini nəhəng milli laboratoriyalardan laboratoriya masasının üstünə gətirməyə kömək edəcək. Bizim yanaşmamız nüvə sintezini, materialşünaslığı və elektrokimyanı birləşdirərək elə bir platforma yaradır ki, burada həm yanacaq yükləmə üsullarını, həm də hədəf materiallarını sistemli şəkildə tənzimləmək mümkündür. Bunu başlanğıc nöqtəsi kimi görürük və icmanı açıq və dəqiq tədqiqat ruhunda təkrarlamağa, təkmilləşdirməyə və inkişaf etdirməyə dəvət edirik” - deyə alimlər izah edirlər. Əlavə edək ki, Kanada alimləri soyuq termonüvə sintezini mənimsəyən və bunun əsasında biznes qurmağa hazır olan Avropa alimlərindən geri qalıblar.
technote.az
Tweet
ELANLAR
  • 17.02.2026
    XVI beynəlxalq konfrans keçiriləcək
  • 07.11.2025
    İdarəetmə Sistemləri İnstitutunda Zəfər Gününə həsr olunmuş tədbir keçiriləcək
  • 04.11.2025
    İdarəetmə Sistemləri İnstitutunda Elmi seminar keçiriləcək
  • 31.10.2025
    ED 1.20 Dissertasiya şurasının iclasında dissertasiya işinin müdafiəsi keçiriləcək
Akademik Telman Əliyev
www.telmanaliev.az
HORIZON EUROPE
AR Elm və Təhsil Nazirliyi
İdarəetmə Sistemləri İnstitutu
Avropa İttifaqının
HORIZON EUROPE proqramının
Rəqəmsal, Sənaye və Kosmos istiqaməti üzrə dayaq nöqtəsidir
DÖVRİ NƏŞR
  • İNSTİTUT HAQQINDA
    • Ümumi məlumat
    • Rəhbərlik
    • İctimai təşkilatlar
    • Struktur
  • ELMİ FƏALİYYƏT
    • Elmi istiqamətlər
    • Elmi nəticələr
    • Doktorantura
    • Magistratura
  • İNNOVASİYA FƏALİYYƏTİ
    • Potensial tətbiqi layihələr
    • Tətbiq işləri
    • Patentlər
    • Qrantlar
  • XƏBƏRLƏR
    • Konfranslar, İclaslar
    • Mühüm xəbərlər
  • FAYDALI KEÇİDLƏR
    • Elanlar
    • Yeni nəşrlər
    • Linklər
Copyright © 2010-2025 İdarəetmə Sistemləri İnstitutu
Saytın xəritəsi